چه چیزهایی باعث سقط جنین می‌شوند؟ چطور می‌شود از آن پیشگیری کرد؟ مراحل تشخیص

سقط جنین Miscarriage به از دست رفتن جنین به صورت خود بخودی قبل از هفته بیستم گفته می‌شود. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از بارداری‌های شناخته شده به سقط جنین ختم می‌شود. اما تعداد واقعی احتمالاً بیشتر است، زیرا بسیاری از سقط‌های جنین در اوایل بارداری اتفاق می‌افتند قبل از اینکه حتی زن متوجه بشود که حامله است.

گرچه سقط جنین نسبتا شایع است اما پذیرش آن برای هیچ زنی ساده نیست و بایستی با درک اینکه چه چیزی می‌تواند باعث سقط جنین شود، چه چیزی خطر را افزایش می‌دهد و چه مراقبت‌های پزشکی ممکن است مورد نیاز باشد، به سمت بهبود عاطفی زن دچار سقط جنین گام برداشت.

علائم سقط جنین

بیشتر سقط جنین قبل از هفته دوازدهم بارداری اتفاق می‌افتد.

علائم و نشانه‌های سقط جنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لکه بینی یا خونریزی واژن
• درد یا گرفتگی در شکم یا کمر
• مایع یا بافتی از واژن عبور می‌کند

اگر بافت جنینی از واژن خود خارج شده است، آن را در یک ظرف تمیز قرار دهید و برای تجزیه و تحلیل به مطب ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود یا بیمارستان بیاورید.

اکثر زنانی که در سه ماهه اول لکه بینی واژینال یا خونریزی دارند، بارداری موفقی خواهند داشت.

علل سقط جنین

مشکلات با ژن‌ها یا کروموزوم‌ها

بیشتر سقط جنین به این دلیل اتفاق می‌افتد که جنین آنطور که انتظار می‌رود رشد نمی‌کند. حدود ۵۰ درصد از سقط‌های جنین با کروموزوم‌های اضافی یا از دست رفته همراه است. اغلب، مشکلات کروموزومی ناشی از خطا‌هایی است که به طور تصادفی هنگام تقسیم و رشد جنین رخ می‌دهد – نه مشکلات ارثی از والدین.

مشکلات کروموزومی ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• تخمک سوخته تخمک سوخته زمانی اتفاق می‌افتد که جنینی تشکیل نشود.
• مرگ جنین داخل رحمی در این شرایط، یک جنین تشکیل می‌شود، اما رشد آن متوقف می‌شود و قبل از بروز علائم از دست دادن بارداری می‌میرد.
• حاملگی مولار و حاملگی مولار پارشیال جزئی. در حاملگی مولار، هر دو مجموعه کروموزوم از منشا پدری هستند. حاملگی مولار با رشد غیر طبیعی جفت همراه است. معمولا رشد جنینی وجود ندارد.

بارداری مولار جزئی زمانی اتفاق می‌افتد که کروموزوم‌های مادر باقی می‌مانند، اما پدر دو مجموعه کروموزوم را فراهم می‌کند. حاملگی مولار جزئی معمولاً با ناهنجاری‌های جفت و جنین غیرطبیعی همراه است.

بارداری مولار و مولار جزئی، حاملگی قابل دوامی نیست. حاملگی مولار و جزئی مولار گاهی اوقات می‌تواند با تغییرات سرطانی جفت همراه باشد.

شرایط سلامت مادر

در موارد معدودی، وضعیت سلامت مادر ممکن است منجر به سقط جنین شود. مثال‌ها عبارتند از:

• دیابت کنترل نشده
• عفونت‌ها
• مشکلات هورمونی
• مشکلات رحم یا دهانه رحم
• بیماری تیرویید

چه چیزی باعث سقط جنین نمی‌شود

فعالیت‌های معمولی مانند این‌ها باعث سقط جنین نمی‌شود:

• ورزش، حتی فعالیت‌های با شدت بیشتر از ورزش ملایم
• رابطه جنسی.
• کار کردن، به شرطی که در معرض مواد شیمیایی یا تشعشعات مضر نباشید. اگر در مورد خطرات مربوط به کار نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

عوامل خطر سقط جنین

عوامل مختلفی خطر سقط جنین را افزایش می‌دهند، از جمله:

• سن. زنان بالای ۳۵ سال بیشتر از زنان جوانتر در معرض خطر سقط جنین هستند. در سن ۳۵ سالگی، حدود ۲۰ درصد خطر وجود دارد. در سن ۴۰ سالگی، این خطر حدود ۴۰ درصد است. و در سن ۴۵ سالگی حدود ۸۰ درصد است.
• سقط جنین قبلی: زنانی که دو یا چند سقط متوالی داشته‌اند در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین هستند.
• شرایط مزمن: زنانی که دارای یک بیماری مزمن مانند دیابت کنترل نشده هستند، بیشتر در معرض خطر سقط جنین هستند.
• مشکلات رحم یا دهانه رحم: برخی از شرایط رحم یا بافت‌های ضعیف دهانه رحم (سرویکس ناکارآمد) ممکن است خطر سقط جنین را افزایش دهد.
• سیگار، الکل و مواد مخدر غیرقانونی: زنانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشند بیشتر از افراد غیرسیگاری در معرض خطر سقط جنین هستند. مصرف زیاد الکل و مواد مخدر غیرقانونی نیز خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد.
• وزن: کمبود وزن یا اضافه وزن با افزایش خطر سقط جنین مرتبط است.
• تست‌های تهاجمی قبل از تولد: برخی از آزمایشات ژنتیکی تهاجمی قبل از تولد، مانند نمونه‌برداری از پرز‌های کوریونی و آمنیوسنتز، خطر خفیف سقط جنین را به همراه دارند.

عوارض سقط جنین

برخی از زنانی که سقط جنین می‌کنند دچار عفونت در رحم می‌شوند. به این سقط جنین سپتیک نیز می‌گویند. علائم و نشانه‌های این عفونت عبارتند از:

• تب
• لرز
• حساسیت به لمس پایین شکم
• ترشحات بدبو از واژن

پیشگیری از سقط جنین

اغلب، هیچ کاری نمی‌توانید برای جلوگیری از سقط انجام دهید. به سادگی روی مراقبت از خود و کودکتان تمرکز کنید:

• به دنبال مراقبت‌های دوران بارداری منظم باشید.
• از عوامل خطر سقط جنین شناخته شده – مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و مصرف غیرقانونی مواد مخدر اجتناب کنید.
• روزانه یک مولتی ویتامین مصرف کنید.
• مصرف کافئین خود را محدود کنید. یک مطالعه اخیر نشان داد که نوشیدن بیش از دو نوشیدنی کافئین دار در روز با خطر سقط جنین همراه است.

اگر یک بیماری مزمن دارید، با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود کار کنید تا آن را تحت کنترل داشته باشید.

تشخیص سقط جنین

• معاینه لگن. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است بررسی کند که آیا دهانه رحم شروع به گشاد شدن کرده یا خیر.
• سونوگرافی. در طول سونوگرافی، پزشک ضربان قلب جنین را بررسی می‌کند و تعیین می‌کند که آیا جنین آنطور که باید رشد می‌کند یا خیر. اگر نمی‌توان تشخیص داد، ممکن است نیاز به انجام یک سونوگرافی دیگر در حدود یک هفته باشد.
• آزمایشات خون پزشک ممکن است سطح هورمون بارداری، گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) را در خون بررسی کند و آن را با اندازه‌گیری‌های قبلی مقایسه کند. اگر الگوی تغییرات در سطح HCG غیر طبیعی باشد، می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل باشد. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است بررسی کند که آیا کم خون هستید یا خیر – که ممکن است در صورت خونریزی قابل توجه رخ دهد – و همچنین ممکن است گروه خونی را بررسی کند.
• آزمایشات بافتی اگر بافتی را دفع کرده‌اید، می‌توان آن را به آزمایشگاه فرستاد تا تأیید کند که سقط جنین رخ داده است – و علائم به علت دیگری مرتبط نیست.
• آزمایشات کروموزومی اگر قبلاً دو یا چند سقط جنین وجود داشته ، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بیمار و همسرش تجویز کند تا مشخص شود آیا کروموزوم‌ها عاملی هستند یا خیر.

تشخیص‌های احتمالی عبارتند از:

• تهدید به سقط جنین: اگر خونریزی دارید اما دهانه رحم شما شروع به گشاد شدن نکرده ، خطر سقط جنین وجود دارد. چنین بارداری‌هایی اغلب بدون هیچ مشکل دیگری ادامه می‌یابد.
• سقط جنین اجتناب ناپذیر: اگر خونریزی، گرفتگی عضلات و دهانه رحم شما گشاد شده است، سقط جنین اجتناب ناپذیر در نظر گرفته می‌شود.
• سقط جنین ناقص. اگر مواد جنینی یا جفتی را دفع کنید اما مقداری در رحم شما باقی بماند، سقط جنین ناقص محسوب می‌شود.
• سقط از دست رفته: در یک سقط از دست رفته، بافت جفت و جنین در رحم باقی می‌ماند، اما جنین مرده یا هرگز تشکیل نشده است.
• سقط جنین کامل: اگر تمام بافت‌های بارداری را پشت سر گذاشته باشید، سقط جنین کامل محسوب می‌شود. این برای سقط جنین قبل از ۱۲ هفتگی رایج است.
• سقط جنین سپتیک: اگر دچار عفونت در رحم خود شوید، به آن سقط جنین سپتیک می‌گویند. این می‌تواند یک عفونت شدید باشد و نیاز به مراقبت فوری دارد.

درمان سقط جنین

تهدید به سقط جنین

در صورت تهدید به سقط جنین، پزشک ممکن است استراحت را تا زمان کاهش خونریزی یا درد توصیه کند. ثابت نشده که استراحت در رختخواب از سقط جنین جلوگیری می‌کند، اما گاهی اوقات تجویز می‌شود. ممکن است خواسته شود که از ورزش و رابطه جنسی نیز اجتناب کنید. اگرچه این مراحل برای کاهش خطر سقط جنین ثابت نشده.

در برخی موارد، بهتر است سفر را به تعویق بیندازید – به خصوص در مناطقی که دریافت مراقبت‌های پزشکی فوری در آن‌ها دشوار است.

سقط جنین

با سونوگرافی، تشخیص اینکه آیا جنین مرده است یا هرگز تشکیل نشده است بسیار آسان‌تر است. هر یک از این موارد به این معنی است که سقط جنین قطعا اتفاق خواهد افتاد. در این شرایط، ممکن است چندین انتخاب داشته باشید:

• مدیریت انتظاری اگر هیچ نشانه‌ای از عفونت ندارید، ممکن است اجازه دهید سقط جنین به طور طبیعی پیشرفت کند. معمولاً این اتفاق در عرض چند هفته پس از تشخیص مرگ جنین رخ می‌دهد. متأسفانه ممکن است تا سه یا چهار هفته طول بکشد. این زمان می‌تواند از نظر عاطفی سخت باشد. اگر خروج به خودی خود اتفاق نیفتد، به درمان دارویی یا جراحی نیاز است.
• درمان پزشکی. اگر پس از تشخیص قطعی بارداری، ترجیح می‌دهید این روند را تسریع کنید، دارو می‌تواند باعث شود بدن شما بافت حاملگی و جفت را دفع کند. دارو را می‌توان از طریق دهان یا از طریق قرار دادن در واژن مصرف کرد. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است برای افزایش اثربخشی و به حداقل رساندن عوارض جانبی مانند تهوع و اسهال، تزریق واژینال دارو را توصیه کند. در حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد از زنان، این درمان در عرض ۲۴ ساعت جواب می‌دهد.
• درمان جراحی. گزینه دیگر یک روش جراحی جزئی به نام ساکشن دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) است. در طی این روش، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی دهانه رحم را گشاد می‌کند و بافت را از داخل رحم خارج می‌کند. عوارض نادر است، اما ممکن است شامل آسیب به بافت همبند دهانه رحم یا دیواره رحم باشد. در صورت سقط جنین همراه با خونریزی شدید یا علائم عفونت، به درمان جراحی نیاز است.

ریکاوری فیزیکی

در بیشتر موارد، بهبودی فیزیکی پس از سقط جنین تنها چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد. در عین حال، اگر خونریزی شدید، تب یا درد شکم را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.

ممکن است دو هفته پس از سقط جنین به زودی تخمک‌گذاری صورت بگیرد. انتظار داشته باشید که قاعدگی در عرض چهار تا شش هفته بازگردد. زن دچار سقط می‌تواند بلافاصله پس از سقط جنین استفاده از هر نوع روش پیشگیری از بارداری استفاده کند. با این حال، تا دو هفته پس از سقط جنین از داشتن رابطه جنسی یا قرار دادن هر چیزی در واژن خود – مانند تامپون – خودداری کنید.

بارداری‌های آینده

باردار شدن در دوره قاعدگی بلافاصله پس از سقط جنین امکان‌پذیر است. اما اگر شما و همسرتان تصمیم به بارداری دیگری دارید، مطمئن شوید که از نظر جسمی و روحی آماده هستید. از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد زمانی که ممکن است اقدام به بارداری کنید راهنمایی بخواهید.

سقط جنین معمولا یک بار اتفاق می‌افتد. اکثر زنانی که سقط جنین می‌کنند، پس از سقط جنین، بارداری سالمی خواهند داشت. کمتر از ۵ درصد از زنان دو سقط متوالی و تنها ۱ درصد سه بار یا بیشتر سقط جنین متوالی دارند.

اگر دو یا سه بار پشت سر هم سقط را تجربه کرده‌اید، آزمایشاتی برای شناسایی علل زمینه‌ای صورت می‌گیرد. چنین دلایلی می‌تواند شامل مشکلات رحم، لخته شدن خون یا کروموزوم‌ها باشد. اگر علت سقط جنین شما قابل شناسایی نیست، امید خود را از دست ندهید. حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از زنان با سقط‌های مکرر غیرقابل توضیح، حاملگی سالمی خواهند داشت.